Azərbaycanda boşananlar cərimələnsin, əmlakları MÜSADİRƏ OLUNSUN - TƏKLİF

Ədliyyə Nazirliyi 2024-cü ilin yanvar-fevral aylarında evlənib-boşananlarla bağlı statistika açıqlayıb. Statistikaya görə, 6739 nikah və 3456 boşanma halları qeydə alınıb. Ümumiyyətlə məhkəmə işlərinə baxsaq, müraciətlərin 10-dan 8-i boşanma ilə bağlıdır. Daha əvvəl bildirmişdik ki, vəziyyət faciəvi hal alır və belə davam edərsə milli genofondumuz tamamilə məhv olacaq. Artıq proses onu göstərir ki, məsələ ilə bağlı ciddi cəza tədbirləri həyata keçirilməlidir. Bunlardan biri də boş və əssasız şəkildə boşananların külli-miqdarda cərimələnməsidir. Bu baxımdan Azərbaycanda boşanmaların qarşısını almaq cərimənin tətbiqi edilə bilər?

Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a danışan Sağlam Cəmiyyət Hərəkatının rəhbəri, sosioloq Elçin Bayramlı deyib ki, boşanmaların sayı 50 faizi keçməklə vəziyyət faciəvi hala gəlib çatıb:

"Boşananların sayı ağlagəlməz sürətlə artır. Dövlət bunun qarşısını almaq üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirməlidir. Bununla bağlı müəyyən təkliflər vermişik və bu məsələləri şərh etmişik. Amma bu gün belə bir vəziyyət yaranıb ki, mənasız tədbirlər və addımlar atılır. Beləliklə vəziyyət daha da pisləşir. İndi isə cərimələrin tətbiqi çəkindirici hal ola bilər. Biz başqa sahələrdə gördük ki, cərimələr ən yaxşı çəkindirici vasitələrdən biridir. Boşanma ümumiyətlə şəxsin tək öz həyatı ilə bağlı deyil. Bu bütün cəmiyyətə təsir edir. Ortalıq psixoloji travmalı, valideyn sevgisindən məhrum uşaqlar ilə dolur. Dövlətin burada sosial yükü və qayğısı artır. Milli genofondumuz dağılır. Ona görə də bunun qarşısı alınmalı və cəza mexanizmi olmalıdır. Burada standart yanaşma olmaz. Bəzən boşanan, yəni iddia qaldıran tərəf çox ciddi və əsaslandırılmış arqument qoyur. Belə ki, o fiziki və ciddi psixoloji təzyiqə məruz qalır. Hər hansı bir dözülməz vəziyyətdirsə, burada boşanma mütləqdir. Amma yoxsa "mənim kefim belə istəyir", "azad yaşamaq istəyirəm" kimi bəhanələr ilə ailəni dağıdanlar ciddi şəkildə cəzalandırılmalıdır".

Sosioloqun sözlərinə görə, boş bəhanələr ilə boşanmaq istəyən şəxslərin əmlakları müsadirə olunsun:

"Hətta mən təklif edərdim ki, uşaqlara verilən aliment ilə bağlı müəyyən dəyişikliklər olsun. Məsələn uşağın adına hesab açılaraq məbləğ banka qoyulsun. Uşaq gələcəkdə 18 yaşına çatanda sərbəst şəkildə həmin vəsaitdən istifadə edə bilsin. Ailənin həmin vaxtadək dolanması mənbələri müəyyənləşdirilsin. Əgər imkan yoxdursa, sırf uşağın ehtiyaclarına lazım olacaq qədər məbləğ verilsin. Ona da nəzarət olsun ki, bu vəsait uşağa xərclənir yoxsa yox. Çünki bəzi qadınlar alimenti alır və öz kefində yaşayır. Hətta uşağa belə baxmır. Belə biabırçılıqların qarşısını almağa dövlət məcburdur. Dövlətin rolu və məqsədi bundan ibarətdir. Bu tədbirlər görülməzsə bizim milli genofondumuz məhv olar. Ailə institutumuz onsuz da dağıldı. Mənəvi dəyərlərimizi isə bir-bir itiririk. Gələcəkdə travmalı uşaqların arasından potensial cinayətkarlar, psixi problemli insanlar çıxacaq. Bütün ölkələrdə elmi olaraq bu hallar təcrübədən keçib. Bir neçə gün əvvəl elmi məlumat yayıldı ki, boşanan ailələrin uşaqlarında çox ciddi psixoloji travmaları olur. Bu məsələlər isə strateji təhlükələrdir. Qarşısını almaq üçün çoxlu tədbir imkanları var. Onlardan biri isə bu təklifdir. Mən tamamilə dəstəkləyirəm. Mən özüm də buna yaxın təkliflər irəli sürmüşəm".

Elçin Bayramlı qeyd edib ki, burada tam standart yanaşma olmaz və fərq qoyulmalıdır. Məcburi səbəblərdən, dözülməz vəziyyət olan məsələlərə bu cəza aid olunmamalıdır:

"Amma digər bütün hallarda belə bir çəkindirici mexanizm olmalıdır ki, insanlar buna "uşaq oyuncağı" kimi baxmasınlar. Zəhmət çəkib evlənməsinlər. Şəxs evlənibsə müəyyən öhdəlikləri və həyat şəraiti var. Heç kim bu insanlara söz verməyib ki, milyoner kimi yaşayacaq. Bu ailənin qorunub saxlanılması üçün həmin adamlar müəyyən komfortundan keçə bilər. Bunu bacarmırlarsa ailə qurmamalıdırlar. Ailə qurulubsa dağıdılmamalıdır. Prinsip belə olmalıdır və dövlət belə yanaşmalıdır. Bir çox ölkələrdə bunun analoji təcrübələri var. Beləliklə biz heç olmasa prosesin ağırlaşmasının qarşısını ala bilərik. Onsuz da mənəvi deqradasiya elə sürətlə gedir ki, bu prosesi artıq tamamilə aradan qaldıra bilməyəcəyik. Heç olmasa bir qədər problemi yüngülləşdirə bilərik. Belə tədbirlər görülsə belə məsələ tam həll olunmur. Görülməsə isə bir neçə ildə daha dəhşətli nəticələr ilə qarşılaşacağıq".

Sevda Səfərova

Telegramda izləyin

instagramda izləyin