"Vətəndaş cəmiyyətində nə iqtidar, nə də müxalifət olmur" - AÇIQLAMA

"Vətəndaş cəmiyyətində nə iqtidar, nə də müxalifət olmur" - AÇIQLAMAİstiqamət: vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət quruculuğu

""Vətəndaş cəmiyyəti" ifadəsi 18-ci əsrdə yaranıb. "Vətəndaş cəmiyyəti" deyəndə Azərbaycanda tək QHT-lər başa düşülür. Vətəndaş cəmiyyəti həm özəl, həm də dövlət strukturundan kənarda olan, əsas da insan hüquq və azadlıqlarını müdafiə edən, vətəndaşların dövləti idarəetmə prosesində, siyasi qərarların müzakirəsində, yeniliklərin edilməsində, insanların hüquqi cəhətdən maarifləndirilməsində inkişafa təsir göstərməli olan cəmiyyətdir".

Bu sözləri Sonxeber.az-a açıqlama verən hüquqşünas Şamil Paşayev deyib. O bildirib ki, Vətəndaş cəmiyyətində nə iqtidar, nə də müxalifət olmur:

"Burada əsasən fərdlərin və qurumların öz maraqları deyil, hər hansı bir ideya uğrunda apardıqları düşüncə əsasdır. Vətəndaş cəmiyyətinin əsas istəyi odur ki, bazar münasibətləri, iqtisadi azadlıq, qanun və ədalət qarşısında hamının bərabərliyi, hakimiyyətin bölünməsi, siyasi və ideoloji plüralizm, KİV-in müstəqilliyi, mətbuat azadlığı, milli barış, insanların layiqli həyat tərzini təmin edən sosial siyasətdir. Yəni vətəndaş cəmiyyətinin istəyi və düşüncəsi hüquqi dövlət quruculuğuna addımlamaq və vətəndaşların cəmiyyətin idarə edilməsində rolunu artırmaqdan ibarətdir. Əslində vətəndaş cəmiyyətində nə iqtidar, nə də müxalifət olmur. Vətəndaş cəmiyyətinin niyyəti və düşüncəsi cəmiyyəti inkişafa aparmaqdır.

Vətəndaş cəmiyyəti elə bir cəmiyyətdir ki, dövlətin nəzarəti altında deyil. Eyni zamanda, bu cəmiyyət müxtəlif qruplardan ibarət olur. Azərbaycan üçün "vətəndaş cəmiyyəti" anlayışı yeni olsa da, əvvəl olmayıb deyə bilmərik. Mirzə Fətəli Axundzadədən başlayan cərəyanın özü vətəndaş cəmiyyətidir. Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı üçün qanun bazası, güclü parlament lazımdır. Bunlar üçün isə yenə vətəndaş cəmiyyəti lazımdır.

Eyni zamanda, ədalətli məhkəmə prosesi olarsa, cəmiyyət daha sürətli inkişaf edər. İnsanların məhkəməyə, dövlət qurumlarının ədalətinə, obyektivliyinə, qərəzsizliyinə inamı formalaşdırılmalı, məhdudlaşdırılan hüquqların əksi dövlətdən geri alına bilməlidir.

Hüququn cəmiyyətdə ali mövqedə olması, xüsusilə də fərdi və institusional davranışa təsir etməsi, hökumət də daxil olmaqla, cəmiyyətin bütün üzvlərinin eyni dərəcədə hüquq normalarına tabe olması hüququn aliliyidir.

Şəxslərin qanundan üstün mövqedə olması, qanunun normalarının inkar edilməsi, qanuna "dırnaq arası" baxılması, qanunlara laqeyd münasibət göstərilməsi hallarında dövlətin hüququ idarə etməsi, hüquq düşüncəsi effektiv olmadıqda hüququn aliliyi daha çox pozulur.
Hüququn aliliyi konsepsiyasına görə, hüquq normalarını yaradanlar, hüquq-mühafizə orqanları və hakimlər də daxil olmaqla, hər kəs qanunun tələblərinə tabe olmalıdır. Məhkəmə hakimiyyətinə inam vətəndaş üçün hər şeydən vacibdir. Yəni hüququ pozulan insanın "onsuz da məhkəmədə hüquqlarımı bərpa edəcəyəm" düşüncəsi ilə yaşaması dövlətin və hakimiyyətin möhkəmlənməyinə xidmət edə bilər.

Siseronun dediyi kimi, "Biz hamımız azad olmaq üçün qanunların köləsiyik".

İngilis filosof Hobbs ömrünü vətəndaş iğtişaşlarının səbəbi və onların qarşısının alınmasına həsr edib. Hobbsun nəzəriyyəsinə görə, dövlət təbii vəziyyətdən yaranan ictimai müqavilə əsasında meydana gəlib. İctimai müqavilə əsasında insanlar öz azadlıqlarını məhdudlaşdıraraq, sülhün, rifahın, ədalətin, insan hüquqlarının qorunması və rifaha, inkişafa nail olmaq üçün məhdudlaşdırdıqları hüquqlarını dövlətin ixtiyarına buraxırlar. Öz hüquqlarından keçən insan dövlətin onun hüquqlarının pozulmasının qarşısını alacağını, eyni zamanda təkbaşına qaldıra bilməyəcəyi sosial rifahının təmin olunacağını düşünür.

Hobbs dövlət təşkilatını canlı orqanizmin quruluşuna bənzədirdi: suverenlik - dövlətin qəlbi, sülh - dövlətin sağlamlığı, üsyanlar və vətəndaş müharibələri isə dövlətin dağılmasına və məhvinə səbəb olan xəstəliklərlə eyniləşdirilirdi.

Baxmayaraq ki, bu filosof respubklika deyil, sırf monarxiya tərəfdarı olub, Hobbsa görə, hətta monarx da dövlətin varlığını, suverenliyi və rifahını təmin edə bilər. Ona görə də Hobbsun siyasi idealı dövlətdə suverenliyi və daxili iradə birliyini təmin edən monarxiyadır. Bu fikirlərinə görə Hobbsu bəyənənlər və kifayət qədər sevməyənlər var. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, Hobbsun mühafizəkar fikirləri olsa da, onları liberalizmin ilkin təkanlarından, ilkin fikirlərindən biri kimi təqdim edə bilərik.

Hobbsa görə, dövlət hakimiyyəti vahiddir və heç nə ilə məhdudlaşmır, vətəndaş qanunları üzərində dayanır. Hobbsun fikirlərində əsas təqdirəlayiq olan ictimai müqaviləyə baxışı iidi. Yəni İctimai müqavilə əsasında insanlar öz azadlıqlarını məhdudlaşdırmaqla hüquqlarını dövlətin ixtiyarına buraxırlar, lakin bunu əslində digər əsas hüquqlarını qarantiyaya almaq üçün edirlər".

Material Azərbaycan Respublikası

Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə

dəstəyi ilə hazırlanmışdır.

"Vətəndaş cəmiyyətində nə iqtidar, nə də müxalifət olmur" - AÇIQLAMAAytəkin CƏLALİ


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Siyasət   Baxılıb: 1485   Tarix: 03 sentyabr 2021  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Azərbaycan və Türkiyə birgə hərbi layihəyə start verib

Azərbaycan Ordusuna dəstək məqsədilə Ermənistan işğalından azad edilən bölgələrdə mina axtarışı və zərərsizləşdirilməsi fəaliyyətləri davam edir. xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Müdafiə Nazirliyinin təşkil etdiyi mətbuat konfransında bildirilib. Qurum rəsmisinin sözlərinə görə, ölkənin Silahlı Qüvvələr

5 sentyabr 2021
.

Azərbaycan yeni anti-terror əməliyyatı həyata keçirə bilərmi? - AÇIQLAMA

Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Şuşa istiqamətində ermənilərin həyata keçirdiyi təxribat, onların itki verib, geri çəkilməsi ilə yekunlaşdı. Həmin hadisədən sonra Azərbaycan dövlətinin Şuşa və ətraf bölgələrdə yerləşən qanunsuz erməni silahlı birləşmələri üzərində anti-terror əməliyyatı aparması məsələs

4 sentyabr 2021
.

Mehriban Əliyeva Xocavənddən paylaşım edib - FOTO

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva Xocavənd rayonundan paylaşım edib. xəbər verir ki, Mehriban Əliyeva özünün instaqram səhifəsində Prezident İlham Əliyevin Xocavənd rayonundakı fotosunu paylaşıb. Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birinci vitse-preziden

29 avqust 2021
.

"Onlar sülhməramlı deyil, "erməniməramlı"dır" - Deputatdan SƏRT AÇIQLAMA

Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev BBC-yə müsahibəsində bildirib ki, Qarabağda Rusiya sülhməramlılarının mandatı ilə bağlı əlavə hüquqi mexanizmlər məsələsi barədə tərəflər arasınd

6 sentyabr 2021
.

Sülhməramlıların sayı niyə gün-gündən artır? - Deputatdan AÇIQLAMA

Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində müvəqqəti yerləşdirilmiş Rusiya sülməramlıları, üçtərəfli 10 noyabr bəyənatına zidd olaraq, bölgəyə 1960 hərbçi deyil, 8 minə yaxın sülhməramlı qüvvələrə xidmət edən hərbi-tibbi personalın dislokasiyasını təmin ediblər. Məsələ ilə bağlı saytına açıqlama verən deputat Bəhru

10 sentyabr 2021
.

Laçın təlimləri anti-terror əməliyyatlarının başlanğıcıdır? - AÇIQLAMA

Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Laçın rayonunda Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında bağlanmış hərbi sahədə əməkdaşlıq haqqında sazişə əsasən, Laçın rayonunda birgə döyüş atışlı taktiki təlim başlayıb. Azərbaycan və Türkiyə hərbçilərinin iştirakı ilə keçirilən təlimdə əsas məqsə

7 sentyabr 2021
.

Sahibə Qafarova Avstriyaya gedir

Milli Məclisin Sədri Sahibə Qafarova Parlament Sədrlərinin V Ümumdünya Konfransında iştirak etmək üçün sentyabrın 5-də Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərinə işgüzar səfər edəcək. Milli Məclisin Mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən -a verilən məlumata görə, Parlamentlərarası İttifaqın, Avstriy

4 sentyabr 2021
.

Əfqanıstanda nələr baş verir? - Əmrullah Saleh şayiələri TƏKZİB ETDİ

Əfqanıstanın keçmiş vitse-prezidenti və Milli Müqavimət Cəbhəsinin liderlərindən olan Əmrullah Saleh, Pəncşir əyaləti və Əfqanıstanı tərk etdiyi barədə iddiaların yalan və düşmən təbliğatı olduğunu deyib. "Taliban" qüvvələrinin Pəncşir əyalətini ələ keçirdikləri barədə iddiaları ilə bağlı "Euronews"

4 sentyabr 2021
.

Bakıda Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan xüsusi təyinatlılarının təlimləri başladı

Bu gündən Bakıda ilk dəfə olaraq Azərbaycan, Türkiyə və Pakistanın xüsusi təyinatlı qüvvələrinin "Üç Qardaş - 2021" birgə beynəlxalq təlimi keçiriləcək. Bu barədə Müdafiə Nazirliyindən -a məlumat verilib. Birgə təlimin əsas məqsədi döyüş əməliyyatlarının aparılması zamanı dost və tərəfdaş ölkələri

12 sentyabr 2021