Rusiyada "Cəhənnəmin qapıları" getdikcə daha sürətlə açılır- bu, nəyə gətirib çıxara bilər?..

Alimlər müəyyən ediblər ki, Rusiya Federasiyasındakı Bataqayka krateri əhəmiyyətli sürətlə genişlənir və bu, müəyyən amillərlə bağlıdır.

Moderator.az xəbər verir ki, bu haqda İsrail mediası məlumat yayıb.

"Cəhənnəmə aparan qapı" kimi də tanınan bu krater Sibirdə (Rusiya Federasiyası) yerləşir və tundrada əbədi donun əriməsi nəticəsində yaranıb. Həmin çüxur əvvəllər dondurulmuş metanın- güclü istixana qazının Yer atmosferinə əhəmiyyətli həcmdə buraxılmasına səbəb olub.

"Daily Mail" nəşri yazır ki, tədqiqatçılar illərdir yerdəki bu nəhəng dəliyin genişlənməsini izləyirlər, lakin indi prosesin sürətinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını söyləyirlər.

Yerli qlasioloqların(buzlaqlar üzrə mütəxəssislər) apardığı yeni araşdırmaya görə, "Cəhənnəm qapısı" krateri dərinləşdikcə metan və digər karbon qazlarının buraxılma sürəti ildə 4000-500 tona çatır. Bu, əbədi buzlağın nə qədər sürətlə məhv olmasını göstərir.

Alimlərin proqnozuna görə, bütün qalan metan, çox güman ki, yaxın gələcəkdə kraterdən çıxacaq. Alimlərin fikrincə, sürətlə ərimənin əsas səbəbi iqlim dəyişikliyidir.

Alimlər aşkar ediblər ki, Sibirdəki bu krater, demək olar ki, süxur əsaslarına qədər çatıb. Sadəcə olaraq, daha da dağılmğa səbəb olan əriyən əbədi don, demək olar ki, tamamilə əriyib. Lakin bu, optimizm üçün səbəb deyil. Mütəxəssislər həmçinin xəbərdarlıq edirlər ki, krater, çox güman ki, əvvəllər görülməmiş şəkildə: kənarlar boyunca və yamaclar boyu yuxarı genişlənməyə başlayacaq. Kraterin bu yanakı genişlənməsi zirvələri, alimlərin fikrincə, dəniz səviyyəsindən təxminən 550 metr yüksəklikdə yaxınlıqdakı dağlar arasındakı yəhərə qədər yüksələn əsas süxurların yaxınlığı ilə məhdudlaşır.

Tədqiqatçılar müxtəlif mənbələrdən əldə edilən geniş məlumatlardan istifadə edərək, buzlu əbədi donun onilliklər ərzində dağılması səbəbindən öz yerini boşaltmasına dair "3D" model hazırlaya biliblər. Onlar Bataqayka üzərində yüksək rezolyusiyaya malik peyklərin uzaqdan zondlama məlumatlarından və dron uçuşlarından istifadə ediblər. Bütün bu məlumatlar 2019 və 2023-cü illərdə çöl ekspedisiyaları zamanı götürülmüş əbədi don və digər torpaq nümunələri ilə birləşdirilib.

Model elm adamlarına əbədi donun əsas geoloji strukturunun əriməsinin xəritəsini tərtib etməyə və proqnozlaşdırmağa imkan verib. Beləliklə, onlar "Cəhənnməm qapısı" içərisində hansı materialların əridiyini və daha sonra yeraltı sulara və ya atmosferə necə daxil olduğunu müəyyən ediblər.

Komanda alınan məlumatları təhlil edərək, əbədi donmuş ərazilərdə relyef formalarının nə qədər sürətlə dəyişdiyini müəyyən edib. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, Bataqayka kraterindən metan sızması ətrafdakı ekoloji sistemə ciddi təsir göstərəcək...

Telegramda izləyin

instagramda izləyin