İnsanlar yuxuda niyə danışır?

Yuxuda danışmaq, istər bir sözlə, istərsə də uzun cümlələrlə olsun, göründüyündən daha geniş yayılmış bir haldır. Ancaq bu qədər tez-tez baş verməsinə baxmayaraq, alimlər hələ də onun səbəbini tam aydınlaşdıra bilməyiblər.

Sonxeber.az xəbər verir ki, çox vaxt yuxuda danışmağın konkret səbəbi olmur. Əgər kimsə sizə yuxuda danışdığınızı deyibsə, narahat olmağa ehtiyac yoxdur: çünki tək deyilsiniz.

Tədqiqatlar göstərir ki, hər üç nəfərdən ikisi həyatında ən azı bir dəfə yuxusunda danışıb. Bu göstərici uşaqlarda daha yüksəkdir, çünki onların inkişaf prosesi davam etdiyi üçün yuxu ilə oyanıqlıq arasındakı keçid dalğalı ola bilər. Bundan əlavə, uşaqlar REM yuxu fazasında daha çox vaxt keçirir. Digər parasomniya növlərində olduğu kimi, yuxuda danışma da zaman-zaman bu fazanın təbii hissəsi kimi özünü göstərə bilər.

Böyüklərdə isə yuxuda danışma daha nadirdir. Təxminən hər 20 böyükdən biri vaxtaşırı bu halı yaşayır. Nisbətən aşağı görünsə də, tamamilə istisna hal sayıla bilməz.

Bəzi psixoloji amillər yuxuda danışma riskini artıra bilər: narahatlıq pozuntuları, depressiya və ya travmadan sonrakı stress pozuntusu bunlar arasındadır. Lakin mütəxəssislərə görə ən mühüm faktor genetika faktıdır. Ailədə yuxuda danışma, dişləri gıcırdatma, qorxulu yuxular görə və ya lunatiklik kimi əlamətlər varsa, sizdə də oxşar davranışların görünmə ehtimalı artır. Stress də təkan verən amillərdən biridir. Beyin gündəlik həyatın təzyiqlərindən yorulduqda, yuxuya keçid çətinləşə bilər. Bundan əlavə, yüksək qızdırma, spirtli içkilər, bəzi antidepressanlar, astma dərmanları və ya yuxu dərmanları da bu hala səbəb ola bilər.

Ümumiyyətlə, yuxuda danışma zərərsiz sayılır və nə insanın öz yuxusuna, nə də ümumi sağlamlığına ciddi təsir göstərmir. Ancaq bəzi hallarda, altda yatan digər yuxu pozuntularına işarə edə bilər. Xüsusilə lunatikliklə birlikdə müşahidə edilirsə və ya REM davranış pozuntusu (RDB) kimi xəstəliklərlə əlaqəli olarsa, riskli hallar yarana bilər. RDB sadə danışıqlarla başlayaraq, zamanla qışqırma, hərəkət etmə və ya fiziki ziyan vura biləcək davranışlara çevrilə bilər.

Hal-hazırda yuxuda danışmanı tamamilə aradan qaldıracaq dəqiq bir müalicə üsulu yoxdur. Çünki bu halın səbəbi hələ də tam aydın deyil. Lakin mütəxəssislər yuxu rejiminə riayət etməyin əlamətləri yüngülləşdiyini deyir. Hər gün eyni saatda yatmağa çalışmaq, axşam saatlarında kofeindən çəkinmək, ekranlardan uzaq durmaq, balanslı qidalanmaq və idman etmək yaxşı bir başlanğıc ola bilər. Əgər bütün bu tədbirlərə baxmayaraq səhərlər yenə də yorğun oyanırsınızsa, mütəxəssisə müraciət etmək faydalı olar.

Serial və filmlərdə tez-tez rast gəlinən "yuxuda danışan insanların sirlərini açıb qoyduğu" səhnələr isə elmi cəhətdən real deyil. 2017-ci ildə aparılan bir tədqiqatda 200-dən çox insanın təxminən 900 yuxuda danışma yazısı təhlil edilib. Nəticələr göstərdi ki, danışıqların üçdə ikisi əslində heç söz də ehtiva etmirdi. Başa düşülən ifadələrin çoxu "yox" kimi qısa cavablar, suallar və bəzən söyüşlərdən ibarət idi. Yəni bu monoloqlar daha çox şüursuz mübahisəyə bənzəyir.

Üstəlik, bu danışıqların məzmunu nə danışan tərəfindən xatırlanır, nə də dinləyənlər tərəfindən aydın şəkildə başa düşülə bilir. Buna görə də yuxuda danışmanın sirləri açdığına dair inam, əslində reallıqdan çox bir əfsanəyə əsaslanır.(qaynarinfo)

Telegramda izləyin